2014’ün son günlerinin yaşandığı 30 Aralık günü Liberal Düşünce Topluluğu olarak önemli bir etkinliği organize ettik. Liberal Düşünce Topluluğu, uzun süredir üzerinde çalıştığı “Eğitim Reformu, Fırsatlar, Çözümler ve Ara Öneriler” konulu çalışmayı Sayın Milli Eğitim Bakanı Nabi Avcı, Milli Eğitim Bakanlığı Müsteşarı Yusuf Tekin ve bakanlığın üst düzey bürokratlarının da hazır bulunduğu bir müzakere toplantısını gerçekleştirdi. Değerli zamanlarını bize ayıran sayın Nabi Avcı’ya ve bakanlığın çalışanlarına teşekkürü bir borç biliriz.

Türkiye’de eğitim sisteminin taşıdığı makro ve mikro sorunları saymaya kalksak sanırım bir düzine kitap olur. Kamuoyu eğitim dünyasındaki sorunlara karşı geçmişe oranla daha duyarlı. Giderek artan duyarlılık, sivil toplumun gayretleri, siyaset kurumunun eğitimi “dokunulmayan alan” olarak görmemesi, eğitim kararlarının, şeffaf, çoğulculuk ilkesine uygun alınması, katılım ve müzakerelerin arttırılması ve eğitim kurumundaki vesayetin [Talim Terbiye Kurulu’nun yetkisinin daraltılması] geriletilmesi önümüzdeki önemli fırsatlar olarak kabul edilmektedir. Bütün bunlara ilaveten katı Kemalist tek tip yurttaş idealinin mutfağı olan eğitim kurumunda önemli reformların somut olarak uygulanmasını cesaret verici gelişmeler olarak kabul etmeliyiz. Bütün bu somut gelişmeler, metodolojik olumlu adımlar özendirilmeli,  küçük büyük tüm girişimlere destek olunmalıdır.

Liberal Düşünce Topluluğu adına yapılan sunumlarda özetle; “eğitim reformunun gerekçesi, eğitim reformunun ilkeleri, eğitimdeki dönüşüm için fırsatlar, eğitim reformundaki engeller, kamu personeli sorunu, eğitim finansman modelleri, kupon sistemi ve zihinsel kodlar gibi konu başlıklarında tartışma yapıldı. Bir konu sanırım yanlış anlaşıldı: “İdeal bir eğitim” nedir? veya “ideal eğitimi nasıl keşfederiz?” gibi sorular özel olarak LDT’nin gündeminde yer almadı. Zira asıl olarak, eğitim alanındaki değişimlerin gerekçesi, ilkeleri ve eğitim finansman alternatifleri ve belki de çağın gelişmelerine uygun bazı yeni okul türleri takdim etmeye çalışıldı. Liberal düşünceyi benimsemiş bir kişinin, merkeziyetçi, planlamacı,  dizayn edici bir politikası olamaz, bunu bir kez daha belirtmek tarihe not düşmek isterim.

Yukarıda saymaya çalıştığımız somut adımlara, makro ve mikro açılımlara rağmen önümüzde ciddi engellerin bulunduğunu ifade etmek isterim. Burada eğitimin bileşenleri kabul edilen (değerler eğitimi, din eğitimi, meslek veya kariyer eğitimi, yurttaşlık eğitimi ve genel eğitim) her bir alana ilişkin ayrı ayrı değerlendirme yapmadan daha genel kamu politikası yönetimi olarak engellere değinmeye çalışacağım.

Eğitimde atılması gereken adımların atılamamasının kaynağını genel kamu yönetimi sorunu ve özelde kamu personel rejimi sorunu olarak değerlendiriyorum. Eğitimdeki kamu personel rejiminin merkezinde öğretmenler yer almaktadır. Kamuda memur olarak istihdam edilen öğretmenler, sosyo-ekonomik çıkarlarını koruma arzusu ile ve bir de buna “kendilerine biçilen rolü içselleştirmeleri” sorunu eklenince; eğitimde yeni adımlar atılamamaktadır. Sayıları bir milyona yaklaşan öğretmenler, iş garantisinden sosyal güvenliğe, çalışma koşullarındaki (çalışma bölgesi, eş, çocuk vb. mazeret) isteklerine değin birçok gerekçe ile kamu personeli olarak öğretmenlik yapmak, onlara önemli bir avantaj sağlamaktadır. Bunların yanında son zamanlarda Milli Eğitim Bakanlığınca,  eğitimdeki değişiklikleri ve yenilikleri öğretmenlerin “benimsemesi” ön koşulu gözetilmektedir. Öğretmenlerin gündeminde ise ne kamu personel rejiminin değişmesi, ne de eğitim sisteminde yenliklere ihtiyaç duyulduğu gibi konulara yer yoktur.  Durum böyle olunca eğitimdeki memnuniyet düzeyini arttıracak, küresel ve ulusal eğitimdeki performansı arttıracak girişimlere karşı siyasî irade mesafeli durmaktadır.