RAPOR Haziran 2017
İktisatçı Ünsal Çetin Türkiye'nin 2002 sonrası ekonomik dönüşümünü, Amerika'nın 1982 - 2002 arasındaki büyüme ve refah artışı yıllarına benzeterek, aynı adla anılan "Büyük Moderasyon" dönemi olarak adlandırıyor. Çetin, 1990'ların pür keyfiliğinin bırakıldığı, verimlilik normuna dayalı kural-benzeri politikalar sayesinde ekonomik büyüme ve refah artışını getiren kurumsal yapının oluşmaya başladığını anlatıyor. Ayrıca, 2010 - 2013 yıllarında Merkez Bankası'nın faiz oranlarını yapay biçimde aşırı düşük tutmasının yapay büyüme oranlarına sebep olmasıyla birlikte, Türkiye'nin 2014 sonrasında fiilen hızla büyümeye devam ettiğini ve tam olarak kurala dayalı politika izlememesine rağmen süreci az hasarla kapattığını tespit ediyor.
Bu çerçevede, Ünsal Çetin, Türkiye'de ekonomik büyümenin reel kaynaklarının yapay büyüme kaynaklarından daha üstün olduğunu ve asıl baskın gücün özel sektörün piyasa disiplini ile çalışarak üretkenliğini artırma gayreti olduğuna işaret ediyor. Son olarak, liberal demokratik sistem gereği kurallara dayalı para ve maliye politikalarının uygulanmaya devam ettiği ve bu kurallılığın açık bir biçimde anayasal teminat altına alındığı takdirde ekonomik büyüme ve refahın sürdürülebilir olacağını kaydediyor.
Titizlikle hazırlanan orijinal grafikler, tutarlı bir liberal perspektifle son 15 yılın para ve maliye politikalarının analizi ve sonrası için öneriler "Türkiye'nin 2002 Sonrası Büyük Moderasyonu" raporunda.
ÖZET
Türkiye’nin 2002 sonrası ekonomik performansı pek çok bakımdan dikkate değerdir. Bu çalışmada bu başarılı performansın ABD’nin Büyük Moderasyon dönemi ile güçlü bir benzerliğe sahip olduğu iddia edilmektedir.
ABD 1982 ve 2002 arasında John B. Taylor ve diğer bazı önemli iktisatçılar tarafından ‘Büyük Moderasyon’ olarak adlandırılan bir ekonomik büyüme ve refah artış dönemi yaşamıştır. Taylor’ın konu hakkındaki eserlerinin ikna edici şekilde kanıtladığı gibi, bu büyüme dönemi yaşanmıştı çünkü Fed, moderasyon yılları boyunca faiz oranı politikasının icrasında bir hayli yaklaşık olarak Taylor Kuralını takip etti.
2002 sonu itibarıyla, Türkiye’nin ekonomi politikaları pür keyfî nitelikten ‘kural benzeri’ bir tarza doğru gelişme kaydetti. Bu politika gelişimi günümüze kadar süren uzun ve sağlam bir ekonomik büyüme sürecine yol vermektedir. Bununla birlikte, para politikası verimlilik normunun TCMB’nin faiz oranı politikasına bir tatbikine dayalı olarak, Türkiye ekonomisinin kendi bünyesinden doğan bir istikrarsızlık kaynağını teşhis etmek mümkündür. Bu teşhis bize Türkiye’nin gelecek yıllardaki iktisadî kalkınmasını destekleyecek birkaç somut politika önerisi sağlamaktadır.
ÜNSAL ÇETİN
Ekonomist, LDT Akademik Kurul Üyesi
unsalcetin@liberal.org.tr
* Rapor 2002-2016 yılları arasındaki verilerle hazırlanmış özgün grafik ve analizler içermektedir.
İÇİNDEKİLER